علت، تشخیص و درمان تومور مغزی
علت تومور مغزی
تومورهای مغزی اولیه در خود مغز یا در بافت‌های نزدیک به آن، از قبیل غشاهای پوشش دهنده مغز (مننژ)، اعصاب جمجمه، غده هیپوفیز یا غدد پینه آل ایجاد می‌شوند.
تومورهای مغزی اولیه هنگامی شروع به رشد می‌کنند که جهش در DNA سلول‌های طبیعی رخ دهد. این جهش‌ها به سلول‌ها اجازه رشد و تقسیم شدن و افزایش تعداد سلول‌ها، بدون مرگ سلولی را می‌دهد. نتیجه توده‌ای از سلول‌های غیر طبیعی است که تومور مغزی را تشکیل می‌دهد. در بزرگسالان، تومورهای اولیه مغزی بسیار کمتر از تومورهای ثانویه مغزی هستند. انواع مختلفی از تومورهای اولیه مغز وجود دارد.
در صورتی که تومور مغزی در هیپوفیز ایجاد شود، علائم تومور مغزی عبارت‌اند از:
- تخلیه نوک پستان یا گالاکتوره
- اختلال قاعدگی در زنان
- توسعه بافت پستان در مردان
- بزرگ شدن دست و پا
- حساسیت به گرما یا سرد
- افزایش مقدار موی بدن یا هیرسوتیسم
- فشار خون پایین
- چاقی
- تغییر در دید، مانند تاری دید
تومورهای ثانویه (متاستاز) تومورهایی هستند که از سرطان جاهای دیگر بدن به مغز گسترش می‌یابد. تومورهای مغزی ثانویه اغلب در افرادی که سابقه سرطان دارند، رخ می‌دهد؛ اما در موارد نادر، تومور متاستاز مغزی ممکن است اولین نشانه سرطان باشد که در جاهای دیگر بدن شما ایجاد شده است. در بزرگسالان، تومورهای مغزی ثانویه بسیار شایع تر از تومورهای اولیه مغز هستند. هر گونه سرطان می‌تواند به مغز منتقل شود، اما انواع رایج عبارت‌اند از:
- سرطان سینه
- سرطان کولون
- سرطان کلیه
- سرطان ریه
- ملانوما
عوامل خطر برای تومور مغزی چیست؟
عوامل خطر برای تومورهای مغزی عبارت‌اند از:
سابقه خانوادگی: فقط حدود ۵ تا ۱۰ درصد از سرطان‌ها به صورت ژنتیکی به ارث می‌رسند. اگر چندین نفر در خانواده شما با تومور مغزی تشخیص داده شده‌اند، با پزشک خود صحبت کنید. پزشک شما می‌تواند یک مشاور ژنتیک معرفی کند.
سن: خطر ایجاد انواع تومورهای مغزی با افزایش سن، افزایش می‌یابد.
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی: قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص، خطر ابتلا به سرطان مغز را افزایش می‌دهد.
قرار گرفتن در معرض اشعه: افرادی که در معرض تابش یونیزه قرار گرفته‌اند خطر ابتلا به تومورهای مغزی را افزایش می‌دهند.
تشخیص تومور مغزی
اگر مشکوک به علائم تومور مغزی هستید، پزشک ممکن است تعدادی از تست‌ها و روش‌های را برای تشخیص بهتر شرایط شما توصیه کند، از جمله:
امتحان عصبی:
امتحان عصبی ممکن است بینایی، شنوایی، تعادل، هماهنگی، قدرت و رفلکس را مورد بررسی قرار دهد. دشواری در یک یا چند ناحیه ممکن است سرنخی درباره بخشی از مغز شما فراهم کند که توسط تومور مغزی آسیب دیده است.
آزمایشات تصویربرداری:
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) معمولاً برای کمک به تشخیص تومورهای مغزی استفاده می‌شود. تعدادی از قطعات اسکن MRI تخصصی – از جمله MRI عملکردی، MRI پرفیوژن و طیف سنجی رزونانس مغناطیسی – ممکن است به پزشک شما کمک کند تا تومور را ارزیابی کرده و برای درمان برنامه ریزی کند.
آزمایشات برای پیدا کردن سرطان در قسمت‌های دیگر بدن:
اگر که تومور مغزی شما مشکوک به سرطان از ناحیه دیگر باشد، پزشک آزمایش‌ها و روش‌هایی را برای تعیین محل سرطان انجام می‌دهد. یک نمونه ممکن است اسکن CT یا PET باشد تا نشانه‌هایی از سرطان در جای دیگر را جستجو کند.
درمان تومور مغزی
درمان تومور مغزی بستگی به نوع، اندازه و محل تومور و همچنین سلامت کلی فرد دارد.
عمل جراحی
اگر تومور مغزی در جایی قرار بگیرد که قابل دسترسی باشد، جراح شما برای از بین بردن تومورهای مغزی، از روش جراحی استفاده می‌کند. در برخی موارد، تومورها کوچک و در دسترس هستند که از بافت مغز جدا می‌شوند. در موارد دیگر، تومورها نمی‌توانند از بافت اطراف جدا شوند یا در محدوده حساس مغز شما واقع هستند و جراحی خطرناک است.
در چنین شرایطی، پزشک راه حل دیگری برای از بین بردن تومور را پیشنهاد می‌کند. حتی از بین بردن یک قسمت از تومور مغزی، ممکن است به کاهش نشانه‌ها و علائم تومور مغزی کمک کند. جراحی برای از بین بردن تومور مغزی دارای خطراتی نظیر عفونت و خونریزی است. خطرات دیگر ممکن است به بخشی از مغز شما که تومور در آن قرار دارد بستگی داشته باشد. به عنوان مثال، جراحی یک تومور در نزدیکی اعصاب که به چشم متصل است، خطر از بین رفتن دید و بینایی را در پی خواهد داشت.
پرتو درمانی
پرتودرمانی با استفاده از پرتوهای پر انرژی مانند اشعه‌ایکس یا پروتون‌ها برای از بین بردن سلول‌های تومور مغزی انجام می‌شود. پرتوهای خارجی می‌تواند فقط روی ناحیه مغز که در آن تومور قرار دارد تمرکز کند یا می‌تواند به کل مغز شما (پرتودرمانی مغزی) اعمال شود.
تشعشع کل مغز معمولاً برای درمان سرطان است که از قسمت دیگری از بدن به مغز می‌رسد و تومورهای متعدد در مغز را تشکیل می‌دهد. عوارض جانبی پرتودرمانی بستگی به نوع و دوز اشعه‌ای که دریافت می‌کنید، دارد. عوارض جانبی رایج در طول یا بلافاصله پس از تابش شامل خستگی، سردرد، از دست دادن حافظه و تحریک پوست سر است.
شیمی درمانی
شیمی درمانی برای از بین بردن سلول‌های تومور استفاده می‌شود. داروهای شیمی درمانی می‌تواند به صورت خوراکی به صورت قرص یا تزریق داخل رگ (داخل وریدی) مصرف شود. عوارض جانبی شیمی درمانی بستگی به نوع و دوز داروهای مصرفی دارد. شیمی درمانی می‌تواند باعث تهوع، استفراغ و ریزش مو شود.
درمان دارویی هدفمند
درمان دارویی هدفمند روی ناهنجاری‌های خاص موجود در سلول‌های سرطانی تمرکز می‌کند. با مسدود کردن این ناهنجاری‌ها، درمان‌های هدفمند دارو می‌تواند موجب مرگ سلول‌های سرطانی شود. داروهای هدفمند برای انواع خاصی از تومورهای مغزی در دسترس هستند و بسیاری از آنها در آزمایشات بالینی مورد مطالعه قرار می‌گیرند. بسیاری از انواع مختلف درمان هدفمند در حال توسعه هستند.