سکته هموراژیک – علت و علائم

درمطلب امروز قصد داریم به طور کامل در رابطه با علت و علائم سکته هموراژیک صحبت کنیم. اما قبل از آن نگاهی اجمالی به خود سکته داشته باشیم. پس تا انتهای مطلب با کلینیک مغز و اعصاب اصفهان همراه باشید.

تعریف سکته مغزی

سکته مغزی زمانی رخ می دهد که جریان خون به یک ناحیه از مغز قطع شود یا به طور چشمگیری کاهش پیدا کند. خون به سلول های مغزی اکسیژن و مواد غذایی میرساند. بدون اکسیژن سلول های مغزی شروع به از بین رفتن و مردن می کنند. در نتیجه سکته ی مغزی می تواند منجر به آسیب شدید مغزی شود. سکته مغزی می تواند از خفیف تا بسیار شدید باشد. همینطور می تواند به طور کامل بهبود پیدا کرده یا منجر به مرگ شود. تمام اینها بسته به شدت آسیب دارد.

دو نوع سکته ی اصلی وجود دارد:

سکته انسدادی یا ایسکمیک:

در نتیجه ی بسته شدن رگ با لخته یا دیگر مواد بوجود می آید. یک لخته ی خون عروق کوچک مغزی را مسدود می کند. درنتیجه منجر به نرسیدن خون به مناطق آن قسمت می شود. اگر این لخته با رسوب در خود عروق داخل مغز تشکیل شده باشد به آن آترواسکلروزیس می گویند. اگر لخته در جای دیگری از بدن تشکیل شده باشد (مثل قلب) و سپس به مغز منتقل شده باشد به آن امبولی می گویند.

سکته هموراژیک یا خونریزی:

در حدود ۱۵ درصد سکته های مغزی از نوع خونریزی یا هموراژیک هستند. این نوع سکته در نتیجه ی پارگی عروق مغزی ایجاد می شود.

تعریف سکته هموراژیک

گفتیم که سکته هموراژیک (به انگلیسی: Hemorrhagic Stroke) همراه با خونریزی عروق مرتبط با مغز است. در حدود ۱۳ درصد از سکته های مغزی را سکته های خونریزی دهنده تشکیل می دهند. اکثر سکته های مغزی، از نوع ایسکمیک هستند.

سکته ی هموراژیک دو نوع است :

خونریزی درون مغزی

این نوع سکته زمانی رخ می دهد که یکی از رگ های درون مغز دچار پارگی شود. در نتیجه خونریزی داخل مغزی (به انگلیسی: Intracerebral Hemorrhage ) رخ می دهد. این خونریزی باعث می شود که تمام سلول های مغزی در برخورد با خون بمیرند. با مرگ این سلولها، کاری که آنها انجام میدادند نیز متوقف می شود. یعنی اگر ناحیه ای که حرکت دست را انجام می دهد از کار بیوفتد دیگر نمی توانید دستتان را حرکت دهید. علاوه برآن، خونریزی فشار داخل مغزی را نیز افزایش می دهد. دیگر انواع سکته مغزی می تواند منجر به سکته خونریزی نیز بشوند. مثلا سکته امبولی می تواند مدتی بعد باعث سکته ی خونریزی بشود!

(یکی از اتفاقاتی که معمولا در سکته خونریزی میافتد این است که در ابتدا یک لخته درون رگ های مغزی گیر می کند. در نتیجه به باقی نواحی بعد از لخته خون نمی رسد. خود رگ نیز از سلول تشکیل شده و نیازمند خون است وگرنه رگ نیز ضعیف می شود. مغز زمانی که لخته درون یکی از رگ های آن گیر کرده است شروع به واکنش نشان دادن می کند تا لخته را باز کند. در همین حین چون خون به رگ نمیرسد پس رگ نیز ضعیف شده است. پس از اینکه لخته باز شد خون به ادامه رگ با شدت، جریان پیدا می کند. ولی رگ تحمل این فشار را دیگر ندارد و پاره می شود! در نتیجه یک سکته ی انسدادی منجر به سکته ی خونریزی دهنده می شود.)

در برخی موارد نادر نیز محل اتصال شریان به ورید در مغز دچار بدشکلی است. در نتیجه این محل دچار پارگی شده و خونریزی ایجاد می کند.

 خونریزی زیرعنکبوتیه

این نوع خونریزی در فضایی بین مغز و جمجمه رخ می دهد. یک پوشش سه لایه (به نام مننژ) روی مغز را گرفته است و از آن محافظت می کند. این پوشش یک فضایی بین مغز و جمجمه ایجاد کرده که شریان ها و وریدهایی درون آن قرار دارد. نام این فضا، فضای زیر عکنبوتیه (به انگلیسی: Subarachnoid Hemorrhage) است.
با پارگی این عروق، خون به فضای زیرعنکبوتیه می ریزد. در نتیجه منجر به افزایش فشار درون مغزی شده و سلول های اطراف خونریزی تحت فشار قرار میگیرند. شایع ترین علت این پارگی ها وجود آنوریسم و پارگی آن است.

دیگر علت های آن شامل:

• بدشکلی های شریانی-وریدی
• بیماری های خونریزی
• آسیب مغزی
• رقیق کننده های خون

علائم سکته هموراژیک

علائم سکته مغزی خونریزی دهنده در هر فردی متفاوت است. اما یک سری علائم مشترک نیز در آنها وجود دارد. این علائم به سرعت پس از سکته رخ می دهند.

علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• از دست دادن کامل یا بخشی از آگاهی و هوشیاری
• حالت تهوع
• استفراغ
• سردرد ناگهانی و شدید
• ضعف یا بی حسی در صورت، پا، یا بازو در یک طرف بدن
• تشنج
• سرگیجه
• از دست دادن تعادل
• آفازی یا مشکل در تکلم پس از سکته
• مشکل در بلع
• سردرگمی یا بی نظم بودن

سکته یک شرایط اورژانسی است. حتما پس از مشاهده ی ناگهانی این علائم باید با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید!

دو علت شایع سکته هموراژیک :

شایع ترین علت آن آنوریسم است. آنوریسم زمانی اتفاق می افتد که در اثر فشار خون مزمن و خطرناک، یا زمانی که دیواره رگ های خونی ضعیف شده است (معمولا مادرزادی) دیواره ی رگ، بزرگ (شبیه بالون) شده است. این بالون منجر به نازک شدن دیواره عروق و در نهایت شکستگی و پارگی می شود.
مورد دیگر که کمی نادرتر است بدشکلی های شریانی-وریدی (به انگلیسی: Arteriovenous Malformation (AVM)) می باشد. زمانی اتفاق می افتد که شریان و ورید به صورت غیرطبیعی به یکدیگر متصل شده اند. این اختلال مادرزادی است. به این معنی که در دوران تولد ایجاد می شوند ولی به فرزندان منتقل نمی شوند. یعنی ارثی نیستند. هنوز علت دقیق ایجاد آنها مشخص نشده است.

گروه آسا سلامت – کلینیک مغز و اعصاب اصفهان

بیشتر بخوانیم :

تشخیص و درمان هیدروسفالی

تشخیص و درمان سکته آمبولی

علت و علائم سکته آمبولی