نحوه تشخیص و درمان آبسه مغزی

برای تشخیص به موقع آبسه مغزی و یا کنترل و درمان این عارضه نیاز است تا متخصص مغز و اعصاب اصفهان را انتخاب کنید و به او مراجعه نمایید.

تشخیص آبسه مغزی

CT و MRI از مهم ترین اقدامات تشخیصی به حساب می آیند. MRI در نشان دادن آبسه در مراحل اولیه (سربریت) بهتر از CT اسکن است و نیز آبسه های حفره خلفی را بهتر نشان می دهد.

در CT اسکن با ماده حاجب، آبسه مغزی به صورت ضایعه ای فوکال با دانسیته پایین که توسط حلقه ای با دانسیته بالا احاطه شده است، دیده می شود. ادم اطراف نیز به صورت ناحیه ای با دانسیته پایین در اطراف این حلقه، قابل رؤیت است.

در T2MRI

یک ناحیه مرکزی متشکل از چرک با اینتنسیتی بالا (نمای روشن) دیده می شود که به وسیله یک کپسول با اینتنسیتی پایین (نمای تاریک) و ادم مجاور با اینتنسیتی بالا احاطه شده است. نمای DWI در افتراق آبسه از تومور بسیار کمک کننده است.
وجود هوا در داخل آبسه بدون سابقه جراحی مطرح کننده آبسه با عوامل بی هوازی است. همچنین در MRI اسپکتروسکوپی، لاکتات بالا مطرح کننده آبسه مغزی است. تشخیص میکروبیولوژی عامل مسبب، غالبا با رنگ آمیزی گرم و کشت محتویات آبسه (که از طریق آسپیراسیون سوزنی استریوتاکتیک حاصل می شود)، مقدور می شود.
کشت های باکتریایی هوازی و غیر هوازی و کشت از نظر مایکوباکتریا و قارچ نیز باید انجام شود. نزدیک به ۱۰% بیماران کشت های خونی مثبت دارند.
تذکر مهم:

در بیمارانی که عفونت کانونی شناخته شده با شک به آبسه یا آمپیم دارند، نباید LP انجام داد. در این حالت آنالیزر CSF کمکی به تشخیص یا درمان نمی کند و فقط خطر فتق مغزی را بالا می برد.
تشخیص افتراقی آبسه مغزی
سردرد
تب
علائم فوکال عصبی
تشنج در آبسه مغزی
آمپیم ساب دورال
مننژیت باکتریایی مغز
مننگوآنسفالیت ویروسی
ترومبوز سینوس ساژیتال فوقانی و انسفالومیلیت حاد منتشر نیز دیده می شوند.

در غیاب تب،

تومورهای مغزی اولیه و متاستاتیک؛ تشخیص افتراقی اصلی هستند. همچنین خونریزی مغزی در مرحله تحت حاد و مزمن در تشخیص افتراقی آبسه مغزی قرار می گیرد.

درمان آبسه مغزی

درمان مناسب آبسه ها با ترکیبی از آنتی بیوتیک هایی با دوز مناسب و تخلیه جراحی صورت می گیرد.

برای سال ها درمان استاندارد آبسه مغزی، ترکیبی بود از پنی سیلین G (24 میلیون واحد روزانه IV) با کلرامفنیکل (یک گرم هر ۶ ساعت).

در کسانی که در ریسک آنمی آپلاستیک هستند، به جای کلرامفنیکل، از مترونیدازول (یک گرم Loading دوز و سپس ۵۰۰ میلی گرم هر ۶ ساعت) استفاده می شد.

درمان تجربی معمولا شامل مترونیدازول و پنی سیلین یا سفالوسپورین نسل سوم (سفوتاکسیم، سفتریاکسون یا سفتازیدیدم) می شود که پوشش دهنده استرپتوکوک ها و بی هوازی های مقاوم به مترونیدازول هستند.

در بیمارانی که آسیب نافذ مغزی داشته اند و یا اخیرا تحت عمل جراحی مغز بوده اند، درمان با سفتازیدیم به منظور افزایش پوشش دهی گونه های سودومونا و انکومایسین برای پوشش دهی استافیلوکوک انجام می گیرد و همچنین ترکیب و انکومایسین و مروپنم یا نفسیلین یا متی سیلین در این موارد درمان خوبی محسوب می شود.

درمان آنتی بیوتیکی برای ۶ الی ۸ هفته ادامه می یابد و پس از آن؛ درمان خوراکی برای ۲ الی ۳ ماه انجام می شود. درمان جراحی ممکن است دوره درمان را به ۱ یا ۲ هفته کاهش دهد.

درمان دارویی بدون جراحی در آبسه های مغزی در موارد زیر توصیه شده است:

آبسه های متعدد
آبسه های عمیق
آبسه های قرار گرفته در نیمکره غالب
مننژیت یا اپاندیمیت همزمان
آبسه های در حال کوچک شدن، بعد از شروع آنتی بیوتیک در مرحله سربریت قبل از تشکیل کپسول آبسه
آبسه های زیر ۳ سانتی متر
آسپیراسیون و تخلیه آبسه، تحت هدایت استریوتاکسی از نظر تشخیص و درمان کمک کننده است. برداشت کامل آبسه از طریق کرانیوتومی یا کرانیکتومی عموما برای آبسه های مولتی لوکوله (چند کانونی)، آبسه قارچی و آبسه های دارای گاز اندیکاسیون دارد.

علاوه بر تخلیه جراحی و درمان آنتی بیوتیکی، بیماران باید درمان پیش گیرانه ضد تشنج نیز دریافت کنند، چراکه تشنج های کانونی یا جنرالیزه بالاست (تقریبا ۳۵%).

درمان ضد تشنج تا حدود ۶ الی ۱۲ ماه لازم است ادامه یابد و تصمیم برای قطع آن بر اساس وضعیت EEG اتخاذ می شود. اگر EEG غیر طبیعی باشد، باید درمان ضد تشنجی را ادامه داد، اما اگر EEG طبیعی باشد باید به آهستگی، درمان ضد تشنج را قطع نمود.

گلوکوکورتیکوئیدها را نباید به طور معمول برای بیمارانی که آبسه مغزی دارند، تجویز نمود. درمان با دگزامتازون وریدی (۱۰ میلی گرم هر ۶ ساعت) معمولا در موارد ادم دور آبسه ای و افزایش ICP بکار می رود.

MRI یا CT اسکن متوالی را باید به صورت ماهیانه یا ۲ بار در ماه (در صورت وجود شواهد بدتر شدن آبسه) تکرار کرد تا زمانی که عدم جذب در MRI یا CT دیده شود.

پیش آگهی آبسه مغزی

مرگ و میر آبسه مغزی به موازات پیشرفت روش های تصویر برداری، بهبود روش های جراحی برای آسپیراسیون استرئوتاکتیک و بهبود آنتی بیوتیک ها، کاهش یافته است.

اگر قبل از شروع آنتی بیوتیک بیمار، هوشیار باشد؛ مرگ و میر در حد ۱ تا ۵% و اگر قبل از شروع آنتی بیوتیک بیمار در کما باشد، مرگ و میر در حد ۵% است.

عوارض قابل توجه از جمله؛ تشنج، ضعف پایدار، آفازی و اختلال ذهنی در ۲۰ تا ۳۰% موارد دیده می شود. تشنج فوکال شایع ترین عارضه ی این بیماری است.